ورزش و چگوبگی آن از دیدگاه طب سنتی(1)

 ورزش: برنامه مشترك اشخاص بالغ

كه مشتمل برهفده فصل است.

: گفتار عمومي در باره ورزش

از آنجا كه اساس تندرستي به ترتيب اهميت بر ورزش، غذا و خواب قرار دارد. بهتر است اهم ر ا بر مهم ترجيح دهيم و موضوع ورزش را پيش كشيم و مي گوييم : ورزش حركتي است تابع اراده . در ورزش، تنفس بلند و بزرگ و پي درپي مي آيد . هركس بتواند با شيوه صحيح و متناسب با اعتدال مزاج خود و در وقت و هنگام مناسب ورزش كند از چاره جويي)پيش گيري ( و تداوي بيماري هاي مادي و بيماري هاي مزاجي كه در دنباله آن مي آيد، بي نياز مي گردد . اين بهره برداري از ورزش هنگامي ميسر است كه دستورات ديگر بهداشتي را به كلّي مراعات كند. بگذار توضيح بيشتري دهم:

همچنان كه خودت مي داني، ما مجبوريم غذا بخوريم و مي داني كه تندرستي ما با غذايي است كه مناسب مزاج ما مي باشد . يعني غذايي كه در كيفيت و كميت معتدل است . تمام قسمت هاي غذايي كه ما مي خوريم بدون استثناء كنش غذايي ندارد، بلكه در هر مرحله از مراحل هضم بخشي از آن به صورت ماده زايد در مي آيد و طبيعت مي كوشد آن را از بدن دفع كند . ليكن بايد دانست كه طبيعت نمي تواند مواد دفعي را به كلّي از بدن براند و حتماً بعد از هر هضمي مقداري از اين مواد زايد باقي مي ماند وقتي اين مقادي ر اندك، زياد شدند و جمع آمدند، مواد دفعي زياد مي شود و به تن زيان مي رساند . مثلا اگر اين مواد دفعي كه باقي مانده است و جمع شده است متعفّن شود، بيماري هاي عفوني به بار مي آرد . اگر حالات و كيفيت آن ها شدت يافت بد مزاجي روي مي دهد . اگر اين تجمع بيشتر شد، بيما ري هاي امتلاء  كه قبلاً ذكر شد  به وجود مي آيد و اگر اين مواد زايد خود را به اندامي برسانند ورم حاصل مي شود . بخارهاي اين مواد باقي مانده، مزاج گوهر روح را تباه مي گردانند . به اين جهت چاره اي جز اين نيست كه آن ها را از بدن بيرون برانيم. بيرون راندن اين مواد به چند طريق صورت مي گيرد : اگر آن ها را به وسيله داروهاي سمي از بدن دفع كنيم، خود داروي سمي نيروي غريزه را كاهش مي دهد و غريزه را خستگي مي بخشد . اگر دفع آن ها با داروي غيرسمي ممكن باشد باز بار سنگيني بر طبيعت است، همچنان كه بقراط فرموده است : "دارو صفا مي دهد و جفا مي بخشد". گذشته از آن، دارو در عين حال كه مواد زايد را مي راند، خلط پسنديده و رطوبت هاي غريزي و رواني را كه گوهر زندگي است از آسيب خود مصون نمي دارد و مقداري از آن ها را نيز بيرون مي راند و بر اثر آن نيروي اندام هاي اصلي و اندام هاي خدمتگزار كاهش مي يابد . پس اين بليات و ساير بلاها از امتلاء روي مي آورند، زيرا مواد بندآورنده چه در جاي بمانند و چه تخليه گردند آفت دارند. ليكن ورزش چيزي است كه ما را از استعمال دارو بي نياز مي سازد و بهترين بازدارنده حالت امتلاء است. اگر ورزش به صورت صحيح و چنان كه بايد و شايد انجام پذيرد، عوامل بيماري هاي امتلاء از بين مي رود

ساير فوايد ورزش

ورزش علاوه بر آن فوايد ديگري دارد به شرح زير :

  1  -ورزش حرارت ملايم پديد مي آورد و مواد دفعي را روز به روز مي گدازد و به طور منظم و مرتب آن ها را از جاي مي لغزاند و راه بيرون آمدن را به آن ها مي نمايد و نمي گذارد هر روز قسمتي باقي بماند، جمع شود و تاثيري بگذارد

  2  -چنانكه گفتيم ورزش توليد حرارت مي كند و حرارت غريزي را فزوني مي دهد . بر اثر ورزش مفاصل سخت و نيرومند مي شوند، پي ها نيرو مي گيرند، در كنش هايشان قوي مي گردند و از تاثيرپذيري در امان مي مانند.

  3  -اندام ها بر اثر ورزش براي پذيرش غذا آمادگي بيشتري مي يابند زيرا مواد دفعي از آن ها دست برداشته است و جاي غذا خالي مانده است .

   4 -نيروي جذب كننده بر اثر ورزش به حركت در مي آيد و گره از اندام ها مي گشايد .اندام ها به نرمش در مي آيند، رطوبت هاي بدن رقيق مي گردند و مسامات)منافذ ريز بدن( فراخ تر مي شوند.

  5بسيار اتّفاق افتاده است، كسي كه ترك ورزش كرده است به بيماري دق مبتلا شده است . چرا؟ زيرا هرگاه جنبشي كه روح غريزي را به سوي اندام ها راهنمايي مي كند متروك گردد، چون روح غريزي ابزار زندگي همه اندام ها است، حتماً نيروي اندام ها رو به ناتواني و نابودي مي رود.

 منبه: قانون، کتاب اول